Science café: Diervrij onderzoek
Dieren zijn net mensen, en andersom.
Honden gaan op hun baas lijken, de baas zoekt een hond die bij hem past. We schrijven dieren menselijke karaktertrekken toe en we onderzoeken het gedrag van dieren om ook onszelf beter te begrijpen. Ook lichamelijk lijken dieren, en zeker zoogdieren, veel op ons. Daarom worden dieren veel gebruikt in wetenschappelijk onderzoek, niet alleen om de dieren zelf beter te begrijpen, maar ook om de werking en veiligheid van medicijnen en chemische stoffen (denk bijvoorbeeld aan cosmetica) te testen. Experimenten met en op mensen vinden we gelukkig ethisch niet verantwoord, maar hoe zit dat met dierproeven?
Bas van Balkom, verbonden aan het Utrechts Universitair Medisch Centrum, komt praten over zijn onderzoek om dierproeven waar mogelijk te vervangen door betrouwbare laboratoriumsystemen. Dat blijkt eenvoudiger gezegd dan gedaan. Hoewel zoogdieren en mensen fysiologisch veel op elkaar lijken, verschillen zoogdieren vaak toch ook flink van ons. Bij veel zoogdieren is het immuunsysteem soms wezenlijk anders dan bij mensen. Verder verschillen hun organen in grootte veelal van die bij ons. Hun lichaam neemt stoffen van buitenaf vaak anders op en verwerkt ze ook anders dan het menselijke lichaam. Verder vertonen mensen vaak heel andere bijwerkingen van stoffen dan zoogdieren. Tenslotte is de bedoeling van medicijnen dat ze een ziekte genezen, maar die ziekte kan juist al diverse lichaamsfuncties hebben aangetast, iets wat heel moeilijk in dieren na te bootsen is. Dierproeven blijken daarom geregeld zelfs zinloos. Bovendien worden bijna alle proefdieren na de experimenten gedood, en dat vindt echt geen enkele onderzoeker leuk. Vandaar dus het zoeken naar werkende alternatieven.
Eenvoudig is dat niet, zo zal uit het verhaal van Van Balkom blijken. Vaak wordt laboratoriumonderzoek gedaan met menselijke cellen, maar die geïsoleerde cellen zijn helemaal geen goed model voor de complexe wisselwerking tussen de verschillende organen en tussen gezonde en aangetaste cellen in het lichaam. Je moet dus toe naar een opzet in het laboratorium waarin je verschillende soorten cellen tegelijk en in hun gezamenlijke onderlinge reacties aan het werk kunt zien. Van Balkom zal vertellen wat daar de stand van zaken in is en wat de vooruitzichten zijn.
De livemuziek wordt verzorgd door Dubio, en Ilse Roelofsen zal de discussie na de pauze leiden.
Dieren zijn net mensen, en andersom.
Honden gaan op hun baas lijken, de baas zoekt een hond die bij hem past. We schrijven dieren menselijke karaktertrekken toe en we onderzoeken het gedrag van dieren om ook onszelf beter te begrijpen. Ook lichamelijk lijken dieren, en zeker zoogdieren, veel op ons. Daarom worden dieren veel gebruikt in wetenschappelijk onderzoek, niet alleen om de dieren zelf beter te begrijpen, maar ook om de werking en veiligheid van medicijnen en chemische stoffen (denk bijvoorbeeld aan cosmetica) te testen. Experimenten met en op mensen vinden we gelukkig ethisch niet verantwoord, maar hoe zit dat met dierproeven?
Bas van Balkom, verbonden aan het Utrechts Universitair Medisch Centrum, komt praten over zijn onderzoek om dierproeven waar mogelijk te vervangen door betrouwbare laboratoriumsystemen. Dat blijkt eenvoudiger gezegd dan gedaan. Hoewel zoogdieren en mensen fysiologisch veel op elkaar lijken, verschillen zoogdieren vaak toch ook flink van ons. Bij veel zoogdieren is het immuunsysteem soms wezenlijk anders dan bij mensen. Verder verschillen hun organen in grootte veelal van die bij ons. Hun lichaam neemt stoffen van buitenaf vaak anders op en verwerkt ze ook anders dan het menselijke lichaam. Verder vertonen mensen vaak heel andere bijwerkingen van stoffen dan zoogdieren. Tenslotte is de bedoeling van medicijnen dat ze een ziekte genezen, maar die ziekte kan juist al diverse lichaamsfuncties hebben aangetast, iets wat heel moeilijk in dieren na te bootsen is. Dierproeven blijken daarom geregeld zelfs zinloos. Bovendien worden bijna alle proefdieren na de experimenten gedood, en dat vindt echt geen enkele onderzoeker leuk. Vandaar dus het zoeken naar werkende alternatieven.
Eenvoudig is dat niet, zo zal uit het verhaal van Van Balkom blijken. Vaak wordt laboratoriumonderzoek gedaan met menselijke cellen, maar die geïsoleerde cellen zijn helemaal geen goed model voor de complexe wisselwerking tussen de verschillende organen en tussen gezonde en aangetaste cellen in het lichaam. Je moet dus toe naar een opzet in het laboratorium waarin je verschillende soorten cellen tegelijk en in hun gezamenlijke onderlinge reacties aan het werk kunt zien. Van Balkom zal vertellen wat daar de stand van zaken in is en wat de vooruitzichten zijn.
De livemuziek wordt verzorgd door Dubio, en Ilse Roelofsen zal de discussie na de pauze leiden.
